ΟΙ ΔΥΟ ΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΙΔΙΟΥ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ
Σε μια περίοδο που οι λεγόμενες «ανθρωπιστικές» κρίσεις ξεπηδούν η μία πίσω από την άλλη, σε μια περίοδο που κράτη και αφεντικά – με περίσσιο θράσος – βάζουν τους εαυτούς τους στην ίδια θέση με εμάς απέναντι σε συνθήκες που «μας» υπερβαίνουν, η περίτεχνη διαστρέβλωση της πραγματικότητας κερδίζει χολυγουντιανό βραβείο σκηνοθεσίας. Γιατί η υποτίμηση των ζωών μας – που φτάνει μέχρι και τη φυσική εξόντωση χιλιάδων ανθρώπων στη Μέση Ανατολή και στα νερά της Μεσογείου – δεν είναι ανθρωπιστική κρίση, αλλά η διαχείριση της συστημικής κρίσης του καπιταλισμού. Δεν είναι μια μοιραία συνθήκη που προκαλείται από μια αόρατη δύναμη, αλλά η όξυνση ενός πολέμου με τη σφραγίδα των ευρωπαϊκών (και λοιπών δυτικών) κρατών. Και η οικειοποίηση του «refugees welcome» από κράτος και θεσμούς, μαζί με τα κροκοδείλια δάκρυα για τους πνιγμένους (δολοφονημένους) μετανάστες και μετανάστριες στο Αιγαίο, δεν είναι παρά η απενοχοποίηση του πολέμου αυτού.
Έτσι για τους μετανάστες, δίπλα στις φιλανθρωπικές M.K.O., συνυπάρχουν τα χαστούκια των λιμενικών. Δίπλα στην πρόταση για νόμπελ ειρήνης στα ελληνικά νησιά, συνυπάρχει η οικονομική εκμετάλλευσή τους από τους ντόπιους καταστηματάρχες και λοιπούς παρατρεχάμενους. Δίπλα στην ρητορική κατά των δουλεμπόρων – διακινητών, συνυπάρχει η άρνηση του κράτους να παρέχει ασφαλείς διόδους μετακίνησης. Είναι σαφές λοιπόν ότι το πραγματικό ζητούμενο δεν είναι ο ανθρωπισμός που διατυμπανίζουν, αλλά η διαχείριση και η αξιοποίηση ενός «προσωρινού προβλήματος». Γιατί ενώ τα ευρωπαϊκά κράτη μπήκαν προσωρινά στη διαδικασία να απορροφήσουν όσους μετανάστες χρειάζονταν από όσους κατάφεραν να επιβιώσουν του ταξιδιού, τώρα στοχεύουν στην επίλυση του προβλήματος των ροών μετακίνησης. Κι αυτό σημαίνει εντατικοποίηση και σκλήρυνση της στρατιωτικής/αστυνομικής διαχείρισης των μεταναστών. Σημαίνει εντατικοποίηση των διπλωματικών πλακωμάτων μεταξύ κρατών για μια κοινή αντιμεταναστευτική πολιτική, με αντάλλαγμα όλο και μεγαλύτερες απολαβές (γεωπολιτικές, οικονομικές, κ.ά.). Σημαίνει τον αυθαίρετο αλλά ξεκάθαρο διαχωρισμό μετανάστη και πρόσφυγα, ανάλογα πάντα με το τι συμφέρει. Σημαίνει τελικά μια αντιμεταναστευτική πολιτική που κατά κόρον ακολουθεί και το ελληνικό κράτος, στο φόντο πάντα της εθνικής ενότητας (αριστερών και δεξιών).
Μέσα σε όλο αυτό το σκηνικό, παίζει ήδη μπάλα το παρακράτος, κάνοντας αυτό που πάντα είχε το ρόλο να κάνει. Να καλύπτει τα κενά του κράτους και να αναμοχλεύει το πρόσφορο στον μισανθρωπισμό έδαφος κομματιών της ελληνικής κοινωνίας. Είτε μέσα από ξεκάθαρα φασιστικές πρακτικές (όπως τα πρόσφατα καψίματα εγκαταστάσεων και υλικού), είτε μέσα από θρησκευτικά κηρύγματα, είτε μέσα από τη διάχυση ρατσιστικού λόγου, είτε ακόμα και μέσα από εξόφθαλμες χρυσαυγίτικες κραυγές, το παρακράτος φαίνεται πως για άλλη μία φορά κάνει καλά τη βρώμικη δουλειά. Αυτή δηλαδή που το κράτος δεν μπορεί να υπερασπιστεί ανοιχτά ότι πρέπει να γίνει. Και πρέπει να γίνει αφενός για να καλύπτονται τα κενά της νόμιμης διαχείρισης των μεταναστών και αφετέρου για να νομιμοποιηθεί ηθικά και κοινωνικά η επικείμενη ένταση της κατασταλτικής/πολεμικής διαχείρισής τους.
Και το παζλ συμπληρώνεται με το κομμάτι του μικροαστισμού. Έτσι, ήδη στα Διαβατά, στην Κω και πρόσφατα στο Σχιστό, ξεπηδούν επιτροπές κατοίκων ή αγανακτισμένων πολιτών – καταστηματαρχών. Κι αν στο Σχιστό η πρώτη εμφάνιση της εκεί επιτροπής μετατράπηκε απροσχημάτιστα σε κομματική φιέστα της χρυσής αυγής, δείχνοντας ξεκάθαρα το πώς τέτοιες επιτροπές αποτελούν βιτρίνες για διάφορα όρνια, στις άλλες περιοχές ακόμη κι αν υιοθετούνται πιο λάιτ ρατσιστικές εκδοχές, δεν παύουν να είναι απλά μικροαστικές κραυγές αγωνίας για τάξη και ασφάλεια. Μια τάξη και ασφάλεια για την αξία της ιδιοκτησίας τους, της οποίας η εξασφάλιση μπορεί να δημιουργήσει και να δικαιολογήσει οποιαδήποτε βαρβαρότητα ενάντια στους άλλους. Είτε λοιπόν οι επιτροπές κατοίκων εμφανίζονται ως δηλωμένοι φασίστες, είτε ως προοδευτικοί ρατσιστές, εμείς ως προλετάριες αυτού του κόσμου δεν μπορούμε παρά να τους βλέπουμε ως εχθρούς. Και στους μετανάστες δεν μπορούμε παρά να βλέπουμε το μέλλον που μας επιφυλάσσουν τα αφεντικά μας.